Saúnc

Eras halhas que son preparadas cada an per uns quantis abitants de Saúnc. Eths manges que’s hèn dab averèr e eth combustible dab pèlas de bedoth, que’s pèlan cada an, en tot hèr atencion qu’eth arbe non sia blaçat e que s’arrehaça. Aquò que’s hè uns dias abans, entà qu’era pèla seque a fèt e que creme plan era net de Sent Joan. Eras pèlas que’s plegan en doble e que son hicadas ena hienèrcla daurida en long deth cap mès prim, parallèla ath mange. Que’s botan dus hius de hèr, coma andòrtas, entà que no’s daurisca, un per devath e eth autre ara punta, on se hèn uas òscas, entà qu’eth hiu de hèr non s’eslisse e qu’eras pèlas non se’n tiren.

Quan eth solelh ei cocat, ua huec qu’ei alugat ena plaça dera glèisa peth darrèr maridat deth an. Eths participants, deths mès petits dinc a quauqu’ua persona d’atge avançat, que’s prenguen eras halhas e que devaran  dab eras, peth carrèr-avath, dincara esplanada dera zòna deth Barranc, on començan eth rituau de tornejar era halha ensús eth son cap. Aqueras bòlas de huec que viran ensús eths caps deths gojats e deras gojatas en escur, qu’ei un espectacle cargat d’emocion. En virar, un pialèr de petitis tròces de bedoth arroentis qu’eishaman, qu’esquiçan eth cèu e que sémian era tèrra, coma ua ploja de huec. Tanben, eth son deth huec que vira en aire, que completa aqueth espectacle misteriós e de non pas desbrembar.

Que son eths pairs, oncles e gran-pairs qu’ensenhan aths sons hilhs e hilhas era faiçon de tornejar era halha e que les acompanhan e les inician eth rituau quan son gafets. Atau, quan arriben ara adolescéncia, que seràn capables d’ac hèr totis solis. Istoricament, eth tornejadís deras halhas no’s hèva pas qu’entre joenis mès aué, que n’i a de totis eths atges. Actualament, que son ath entorn de seishanta halhaires, en foncion deras annadas.

Sahún (en castilhan).
Saúnc (en aragonés). Sagún (en d’autes parlars aragoneses)

Entà’n saber mès : https://www.benasque.com/es/todo-valle-de-benasque/fallas-de-sahun
http://www.sahun.es/
http://fallasdelpirineo.com
Instagram : #fallassahún
Tel. Comuna : +34 974551334

Entà’n saber mès :
Serrano, R.; Farré, X. (2017) Las fallas del Pirineo aragonés. Saragossa: Prames.
Farré Sahún, X.; Ricart, S. (2016) Foc al faro. La fiesta de las fallas en el Pirineo. Saragossa: Prames

Fotos e Videos

https://www.youtube.com/watch?v=1zHA3jqKbPo&ab_channel=Aragonenabierto

halhas de Saúnc, 2014. Fotografia : Comuna de Sahún

halhas de dia Saúnc, 2014. Fotografia : Comuna de Sahún

Cremada deras halhas. Saúnc, 2013. Fotografia : Comuna de Sahún

Cremada deras halhas. Saúnc, 2009. Fotografia : Comuna de Sahún