E se i a oficialament 63 vilatges inscrivudis ene lista dera UNESCO, en realitat que n’i a plan mès que celèbran eras hèstas deth huec. En quauquis cases, pr’amor que horen cap inscrivudis per arrason divèrsas (sustot deth costat occitan), e en d’autis pr’amor que s’an celebrat dempús pòc de temps, era lista de comunas on e’s celèbran era hèsta qu’ei plan mès longa. Cada an, en mès, que i a navèras poblacions que la celèbran. En aqueth espaci de musèu virtuau, que deisham quauquas hèstas que non son cap ena carta interactiva, mès que s’i poiràn ajustar a mesura qu’eth nòste inventari deras hèstas avance.
Falles de Durro, 2015. Fotografia: Rafael-López-Monné (Comuna dera Vall de Boí)
Vilatges que hèn era hèsta deth huec en Occitania
Trenta-dus vilatges occitans, deth Estat francés que horen incluses en dossièr que nomenèc era UNESCO, mès, en realitat, mès de 90 vilatges que celèbran eth har o eth halhar de Sent Joan, en Varossa e en Comenge. Aqueras celebracions que preexistian ara inscripcion deras Hèstas deth Huec ara Lista Arrepresentativa deth Patrimòni Culturau Immateriau dera Uumanitat en 2015. No’s parla cap, donc, de navèras celebracions dera hèsta, mès de vilatges que non horen cap implicadis en dossièr dera candidatura.
Aquiu qu’avetz ua lista (non exaustiva) d’aqueris vilatges dab eth nom en occitan e en francés (Hont: CIRDOC). Era inclusion en aquera lista non a mès d’implicacion qu’era de crear un inventari de lòcs on e’s celèbran eras hèstas, sense valorar eras suas caracteristicas.
Varossa (Hautis Pirenèus) :
- Anlar (Anla)
- Antishan de Varossa (Antichan)
- Avèus (Aveux)
- Bertren (Bertren)
- Brauvaca (Bramevaque)
- Casarilh (Cazarilh)
- Creishèths (Créchets)
- Esbarèish (Esbareich)
- Harrèra (Ferrère)
- Gembria (Gembrie)
- Isaort (Izaourt)
- Loras de Varossa (Loures-Barousse)
- Maulion de Varossa (Mauléon-Barousse)
- Nistòs (Nistos)
- Orda (Ourde)
- Sàcoe (Sacoué)
- Senta Maria de Varossa (Sainte-Marie)
- Saleishan (Saléchan)
- Samuran (Samuran)
- Sarp (Sarp)
- Siradan (Siradan)
- Sòst (Sost)
- Trobat (Troubat)
Bigòrra (Hautis Pirenèus) :
- Banhèras de Bigòrra (Bagnères de Bigorre)
- Cautarés (Cauterets)
Comenge (Hauta Garona) :
- Antishan de Frontinhas (Antichan-de-Frontignes)
- Ardieja (Ardiège)
- Arguenòs (Arguenos)
- Argut de Davath (Argut-Dessous)
- Arlòs (Arlos)
- Artiga (Artigue)
- Aspèth (Aspet)
- Aventinhan (Aventignan)
- Bagiri (Bagiry)
- Banhères de Luishon (Bagnères-de-Luchon)
- Barbasan (Barbazan)
- Benquèr ( de Dessús / de Davath) Benqué-Dessus-Dessous
- Vedins e Garraus (Bezins-Garraux)
- Binòs (Binos)
- Borg de Oelh (Bourg-d’Oueil)
- Bots (Boutx)
- Cabanac e Casaus (Cabanac-Cazaux)
- Castilhon de Larbost (Castillon-de-Larboust)
- Caubons (Caubous)
- Cadelh (Cazarilh-Laspènes)
- Casaunons (Cazaunous)
- Shaum (Chaum)
- Cièr de Luishon (Cier-de-Luchon)
- Cièrp e Gaud (Cierp-Gaud )
- Cirés (Cirès)
- Encaussa (Encausse-les-Thermes)
- Estenòs (Esténos)
- Hòs (Fos)
- Hogaron (Fougaron)
- Fronsac (Fronsac)
- Frontinhan de Comenge (Frontignan-de-Comminges)
- Garin (Garin)
- Guaus de Luishon (Gouaux-de-Luchon)
- Gordan e Polinhan (Gourdan-Polignan)
- Guran (Guran)
- Uòs (Huos)
- Isaut (Izaut-de-l’Hôtel)
- Jusèth d’Isaut (Juzet-d’Izaut)
- Judèth de Luishon (Juzet-de-Luchon)
- Era Barta d’Arribèra (Labarthe-Rivière)
- Era Broquèra (Labroquère)
- Lombrèrs (Lombrès)
- Lorda (Lourde)
- Luscan (Luscan)
- Mauvedia (Malvezie)
- Marinhac (Marignac)
- Mairenha (Mayrègne)
- Milhars (Milhas)
- Montcaup (Moncaup)
- Montauban de Luishon (Montauban-de-Luchon)
- Mostajon (Moustajon)
- Òu (Ôo)
- Pontlat e Talhaborg (Ponlat-Taillebourg)
- Regadas (Régades)
- Sacorvièla (Saccourvielle)
- Sent Avantin (Saint-Aventin)
- Sent Bertran de Comenge (Saint-Bertrand-de-Comminges)
- Sent Mamet (Saint-Mamet)
- Sent Martòri (Saint-Martory)
- Sent Pau de Oelh (Saint-Paul-d’Oueil)
- Sent Pèr d’Ardet (Saint-Pé-d’Ardet)
- Salas e Pratvielh (Salles-et-Pratviel)
- Sauvatèrra de Comenge (Sauveterre-de-Comminges)
- Selhan (Seilhan)
- Senguanhet (Sengouagnet)
- Vathcrabèra (Valcabrère)
- Valentina (Valentine)
Eth Har a Montauban de Luishon. Fotografia: Manel Carrera
Vilatges que hèn era hèsta deth huec en Catalonha
En Catalonha, era major part deths vilatges que celèbran era hèsta que’s marquèren en dossièr dera UNESCO. Tanplan quauquis vilatges que’s botèren de començar-las après còp. Ara, qu’avem ua celebracion constanta en 25 vilatges (17 inscrivudis ara Lista dera UNESCO). Aquiu qu’avetz ua lista d’aqueris vilatge dab eth nom en catalan (Hont: Cadièra d’Educacion e Patrimòni Immateriau deths Pirenèus, Universitat de Lhèida). Era inclusion en aquera lista non a mès d’implicacion qu’era de crear un inventari de lòcs on e’s celèbran eras hèstas, sense valorar eras suas caracteristicas :
Alt Urgell
- Alàs
Alta Ribagorça
- El Pont de Suert
- Casós
- Llesp
- Barruera
- Taüll
- Boí
- Erill la Vall
- Durro
- Vilaller
- Senet
- Gotarta
Berguedà
- Bagà
- Sant Julià de Cerdanyola
Pallars Sobirà
- Alós d’Isil
- Alins
- Isil
- València d’Àneu
- Sort
- Espot
- La Guingueta d’Àneu
Pallars Jussà
- La Pobla de Segur
Val d’Aran
- Les
- Artíes
- Bausen
Fia Fai, Bagà, 2021. Fotografia : Xavier Roigé
Vilatges que hèn era hèsta deth huec en Aragon
En Aragon, qu’avem 9 localitats que la celèbran dab constància (totas inscrivudas ena Lista dera UNESCO). Denominacions en castelhan, catalan e aragonés :
Ribagorça
- Montanui (cast. Montanuy, arag. Montanui)
- Aneto
- Castanesa
- Bonansa
- Les Paüls o Laspaúls (cast. Las Paúles, arag. Las Pauls)
- Villarrué
- Suils (cat. Suïls, arag. Suils)
- Saún (cast. Sahún)
Sobrab
San Chuan de Plan (cast. San Juan de Plan)
Falles à Sahún, Aragon. Fotografia : Mairie de Sahún
Vilatges que hèn era hèsta deth huec en Andòrra
En Andòrra, eths collectius halhaires que creèren en 2017 era Taula nacional de falles de les Valls d’Andorra dab eth objectiu de vénguer un èish de sauvaguarda e de divulgacion dera hèsta deras halhas. La Taula qu’estableish estrategias de trebalh dab eth Departament de Patrimoni Cultural d’Andorra entà portar a tèrme projèctes de transmission e garantí’n era sua contunhetat… Atau, era hèsta que s’a estenut a totas eras parròquias deth Principat.
Segon eth Governament d’Andòrra, que i a ara 7 localitats que hèn eras halhas (3 inscrivudas ena lista dera UNESCO):
- Andorra la Vella
- Sant Julià de Lòria
- Escaldes-Engordany
- Encamp
- Ordino
- La Massana
- Canillo
Falles à Andorre-la-Vieille. Fotogafia : Fallaires d’Andorra.